Miejski Klub Sportowy Cracovia Sportowa Spółka Akcyjna (MKS Cracovia SSA), nazywany najczęściej po prostu Cracovią lub błędnie “Cracovią Kraków” to najstarszy nieprzerwanie istniejący polski klub sportowy. Cracovia to współzałożyciel PZPN, pięciokrotny Mistrz Polski w piłce nożnej, a także najwyżej wyceniany klub sportowy w Polsce – według zestawienia “Forbes” z 2005 roku wart aż 90 milionów złotych.
Data założenia Cracovii znana jest nie tylko co do dnia, ale wręcz co do godziny. W krakowskim dzienniku “Nowa Reforma” zamieszczono ogłoszenie o powstaniu nowego klubu sportowego, znanego wówczas jako “Akademicki Klub Footballistów”, zachęcające potencjalnych zawodników do zgłoszenia się w Parku Jordana 13 czerwca 1906 o godzinie 18:00. Jak więc doszło do tego, że AKF przyjął z czasem nazwę Cracovia, a także biało-czerwone barwy, które zyskały klubowi przydomek “Pasy”.
Podczas organizowanego przez T. Konczyńskiego Turnieju Jesiennego (tego samego, który doprowadził do utworzenia Wisły Kraków) człownkowie AKFu, nazywani przez prasę “akademikami”, “klubem akademickim” lub “drużyną akademicką”, doszli do wniosku, że potrzebują nazwy z prawdziwego zdarzenia. Nie odbiegając daleko od akademickiej tradycji i rodzimego miasta, wybrano łacińską nazwę Krakowa – Cracovia. To właśnie dlatego używanie nazwy “Cracovia Kraków” (Kraków Kraków) uznawane jest za błąd. Podczas tego samego turnieju zadebiutowały również koszulki z biało-czerwonymi pasami, do dziś kojarzone jednoznacznie z Cracovią. Nie przypadły one jednak wówczas Pasom, a I. Klubowi Studenckiemu, który od czasu pierwszego występu nazywano Biało-Czerwonymi. Sama Cracovia wybrała stroje w barwach Krakowa, czyli biało-niebieskie. Zespół jednak szybko zrezygnował z projektu, ponieważ składał się on z czarnych spodenek i niebieskich koszulek, na które narzucano białe szarfy, które okazały się niepraktyczne podczas gry. W 1907 roku doszło do połączenia Biało-Czerwonych z Cracovią. Zachowano koszulki w barwach narodowych oraz znaną do dziś kibicom i nie tylko nazwę, która przez lata niejednokrotnie ulegała zmianie, by ostatecznie przyjąć w 1997 roku nazwę MKS Cracovia SSA.
Maskotką Cracovii jest Pasiasty Lajkonik. Znaczenie maskotki jest symboliczne – podobnie jak znany z legend Smok Wawelski, Lajkonik jest symbolem miasta Krakowa, jednak szczególnie związanym z dzielnicą Zwierzyniec, gdzie od 1912 przy ulicy Józefa Kałuży 1 położony jest Stadion Cracovii im. Józefa Piłsudskiego. Nazwa ulicy, przy której stoi stadion również jest nieprzypadkowa. Józef Kałuża był najsłynniejszym graczem i trenerem Cracovii, reprezentantem, a później selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej. Jego pomnik, autorstwa prof. Czesława Dźwigaja, stanął pod stadionem Cracovii 11 października 2017 roku.
Pasy nie są jedynym znaczącym krakowskim klubem. A jak powszechnie wiadomo, dwa duże kluby futbolowe w jednym mieście są równoznaczne z rywalizacją. Na tę nie sposób szczędzić słów – spotkania Cracovii z Wisłą Kraków, znane jako derby Krakowa w piłce nożnej lub, nieco bardziej realistycznie, Święta Wojna, to jedne z najstarszych i najważniejszych derbów piłkarskich w Europie. Brytyjskie pismo Daily Mail umieściło derby Krakowa na 13. miejscu listy największych derbów świata. Warto zaznaczyć, że nazwę “Święta Wojna” przypisuje się obrońcy Cracovii, Ludwikowi Gintelowi. Dotychczas, większość meczów derbowych rozegrano na stadionie przy Kałuży 1, a więc to właśnie Pasy można uznać za częstszego gospodarza tychże spotkań.
